Menu

Przezskórne podawanie opioidowych leków przeciwbólowych

Bardzo często wybieranym przez lekarzy sposobem długotrwałego podawania leków opioidowych w terapii przewlekłego bólu nowotworowego jest droga przezskórna w postaci plastrów - tzw. transdermalnych systemów terapeutycznych, które dozują i uwalniają substancję leczniczą do krwiobiegu, z określoną szybkością przez określony czas.

Szybkość uwalniania leku z plastra, jak i jego ilość wchłaniana z systemów terapeutycznych powinna być stała, przez cały czas ich działania. Dawkowanie leków w systemach terapeutycznych oparte jest na ilości substancji uwalnianej do krążenia z plastra w jednostce czasu (np. mikrogram/godzinę) oraz okresem, w którym uwalnianie stałej ilości leku jest utrzymane (nie zaś całkowitej ilości leku zawartej w plastrze). Głównym celem stosowania leków w tej postaci jest bezpieczne i wygodne zapewnianie stałego stężenia substancji leczniczej w krwioobiegu przez możliwie długi czas.

Podaż przezskórna należy do jednej z najprostszych i najlepiej akceptowanych przez pacjentów dróg podania leku. Transdermalny system terapeutyczny to lek w postaci plastra uwalniający substancję leczniczą z zaprogramowaną szybkością przez określony czas - stąd też przestrzeganie ustalonych godzin wymiany plastra pozwala zachować maksymalny efekt przeciwbólowy. W okresie tym system terapeutyczny ma zapewnić stałe stężenie substancji leczniczej, bez nagłych skoków stężenia leku w osoczu, a co za tym idzie, zmniejsza narażenie na występowanie działań niepożądanych.
Transdermalny (przezskórny) system terapeutyczny (TTS - ang. transdermal therapeutic system) ma postać kilkuwarstwowego plastra, w którym jedna z warstw (matryca lub membrana) odpowiedzialna jest za kontrolę uwalniania leku - pozwala na precyzyjne dozowanie substancji leczniczej nawet do kilku dni (zazwyczaj 3 dni - 72 godziny). Pokryty jest warstwą zabezpieczającą zewnętrzną, chroniącą lek przed wilgocią i innymi niekorzystnymi czynnikami środowiska zewnętrznego. Każdy system (plaster) uwalnia określoną dawkę leku w określonej jednostce czasu. Ilość substancji leczniczej wchłanianej przez skórę w czasie aplikacji danego systemu jest proporcjonalna do jego powierzchni.
Nowoczesne systemy transdermalne zaopatrzone są w elementy poprawiające kontrolę uwalniania substancji leczniczej i umożliwiające wykorzystanie maksimum preparatu przy mniejszej zawartości opioidu w plastrze. Silikon w warstwie przylegającej do skóry zapewnia dobrą przyczepność i zmniejszenie ryzyka miejscowej nietolerancji. Warstwa zabezpieczająca zewnętrzna z silikonu ma gładką, śliską i niepowodującą podrażnień powierzchnię. System transdermalny jest cienki i elastyczny, dostosowuje się do kształtu skóry a mała powierzchnia zapewnia wygodę wyboru miejsca przyklejenia.

Zasady prawidłowego stosowania leków w TTS:

  • plaster przyklejać na skórę niepodrażnioną, nienapromienianą, nieowłosioną, o płaskiej powierzchni, unikać aplikacji plastra w okolicach blizn
  • plaster przyklejać na tułowiu - górna część pleców i okolica podobojczykowa, lub górnej części ramienia- w miejscu, które nie jest uciskane przez ubranie
  • owłosienie trzeba usunąć, jeśli nie można wybrać innego, bardziej dogodnego miejsca na skórze
  • skóra - miejsce naklejenia plastra - powinna być dokładnie umyta i osuszona przed naklejeniem plastra
  • do mycia skóry przed naklejeniem plastra nie należy stosować mydła, oliwki, alkoholu lub innych środków pielęgnacyjnych, ponieważ mogą one podrażniać i zmieniać właściwości skóry lub pogorszyć przylepność plastra i zmodyfikować wchłanianie leku
  • systemu transdermalnego nie należy dzielić i przecinać, chyba że producent na to zezwala
  • można stosować łącznie plastry o odpowiednich dawkach danej jednej substancji leczniczej
  • nie należy jednocześnie przyklejać dwóch plastrów uwalniających dwie różne substancje z grupy opioidów
  • należy zachować ostrożność podczas przyklejania plastra (stosować niezwłocznie po otwarciu opakowania, nie dotykać warstwy przylepnej plastra)
  • po przyklejeniu nie należy korzystać z sauny i eksponować miejsca, na którym przyklejony jest plaster na bezpośrednie działanie źródeł ciepła (lampy rozgrzewające, koc elektryczny, słońce) ponieważ istnieje możliwość niekontrolowanego zwiększenia uwalniania substancji leczniczej
  • u pacjentów z gorączką należy rozpatrzyć zmniejszenie dawkowania (plaster o mniejszej dawce leku uwalnianej w odstępie czasu)
  • nowy plaster należy zawsze naklejać w innym miejscu - to samo miejsce na skórze może być wykorzystane najwcześniej po 7 dniach.

Opracowanie:
lek. med. Paulina Cichon
Konsultacja:
dr hab. med. Tomasz Jastrzębski, prof. ndzw. GUMed



Piśmiennictwo:

  1. Anestezja. Znieczulenie regionalne i postępowanie przeciwbólowe. Dell R. Burkey; Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011, wyd.1
  2. http://leki.urpl.gov.pl/files/Matrifen.pdf
  3. Chory na nowotwór - kompendium leczenia bólu. M. Malec-Milewska, M. Krajnik J.Wordliczek; Medical Education; Warszawa 2013, wyd.1
» powrót na początek strony

Obserwuj Onkonet na Facebooku

NU-MED Onkologia

reklama Grupa NU-MED

Grupa NU-MED to wyspecjalizowane placówki, w których diagnozujemy i leczymy pacjentów z chorobami nowotworowymi. Leczenie odbywa się w ramach kontraktu z NFZ. Zobacz więcej informacji.

Onkodiag – medycyna spersonalizowana w onkologii

reklama Onkodiag

Badania oparte na wnikliwej analizie tkanek pochodzących z nowotworu oraz krążących we krwi komórek nowotworowych:

  • Trublood – nieinwazyjna biopsja z analizą pod kątem diagnozy, rokowań i teranostyki
  • Celldx – głęboka analiza genomiczna nowotworu – badanie skuteczności terapii
  • Exacta – pełna analiza nowotworu uwzględniająca genomikę, immunohistochemię, immunocytochemię i chemowrażliwość żywych komórek. Badanie zaprojektuje najbardziej skuteczne leczenie
  • Chemoscale – badanie chemowrażliwości leków cytostatycznych
  • Cancertrack – monitorowanie efektów leczenia na podstawie cell-free DNA