Utrzymanie odpowiedniej masy ciała po zdiagnozowaniu nowotworu przewodu pokarmowego jest związane z lepszym rokowaniem

O ile zwiększona masa ciała należy do czynników ryzyka zachorowania na raka jelita grubego, o tyle znaczenie masy po ustaleniu rozpoznania i leczeniu nie jest określone w zdefiniowany sposób[1]. Wiadomo z badań, że chorzy dobrze odżywieni mają lepsze czynniki rokownicze niż chorzy z cechami niedożywienia, zaś utrata masy ciała w okresie 1-go roku przed zabiegiem jest niekorzystnym czynnikiem rokowniczym. W badaniu obserwacyjnym [2] prowadzonym na podstawie danych z czterech rejestrów populacyjnych w latach 1997-2008, z okresem obserwacji średnio 5-ciu lat wykazano, że u większości (53%) obserwowano zwiększenie masy ciała o przynajmniej 5 kg, u 12% masa ciała nie uległa zmianie, zaś u 35% obserwowano obniżenie masy ciała. W okresie obserwacji zmarło 344 chorych.

Badanie wykazało, że obniżenie masy ciała było znaczącym czynnikiem ryzyka, szczególnie u chorych, u których masa ciała uległa zmniejszeniu o ponad 5%. W ocenie wyników badania stwierdzono, że niezwykle ważne dla uzyskania dobrych wyników leczenia jest podejmowanie działań, mających wpływ na uniknięcie obniżenia masy ciała, aczkolwiek związek rokowania chorych z rozpoznanym rakiem jelita grubego a obniżeniem masy ciała w okresie 5-lat obserwacji wymaga dalszych badań.

Z kolei lekarze z oddziału chirurgicznego szpitala w Osace (Japonia) wykonali badanie randomizowane u chorych po wycięciu żołądka, polegające na podawaniu dodatkowo do normalnej diety preparatów żywieniowych, dających 300 kcal więcej, aniżeli sama dieta doustna. W grupie chorych żywionych w ten sposób zaobserwowano zmniejszenie utraty masy ciała po zabiegu w stosunku do chorych, którzy przyjmowali jedynie normalną dietę. W analizie wieloczynnikowej wykazano, że na obniżenie masy ciała miał wpływ sposób odżywiania po zabiegu operacyjnym, rodzaj zabiegu operacyjnego oraz stan ogólnych chorego przed zabiegiem [3].

W badaniu Rees i wsp. [4] wykazano, że wydłużenie czasu od zabiegu operacyjnego do włączenia żywienia ma wpływ na opóźnienie normalnego funkcjonowania jelit i wypróżnienia, wydłuża okres pobytu w szpitalu. Ciekawe spostrzeżenia opublikowali badacze z Korei [5]. Analizowali stan odżywienia pacjentów z rakiem żołądka po zabiegach całkowitego i częściowego wycięcia tego narządu oraz chemioterapii uzupełniającej. Okazało się, że chorzy po wykonaniu całkowitego wycięcia żołądka wymagają dłuższej, bo aż 5-letniej obserwacji w zakresie monitorowania stanu odżywienia. Monitorowanie to obejmowało badanie masy ciała, poziomu hemoglobin, limfocytów, białka całkowitego i albuminy, cholesterolu we krwi oraz oceny wskaźnika odżywienia (NRI – Nutritional Risk Index).

W aspekcie przeciwdziałania utracie masy ciała po zabiegu operacyjnym w chirurgii przewodu pokarmowego należy rozważyć fakt, że wielu pacjentów wymaga leczenia uzupełniającego jakim jest chemioterapia. Okres wydłużającego się niedożywienia ma udowodniony wpływ na wyniki leczenia. W badaniu Ihara i wsp. [6] autorzy analizowali stan odżywienia chorych poddanych chemioterapii z powodu nieresekcyjnego lub nawrotowego raka jelita grubego. Wykazali, że u chorych wykazujących cechy niedożywienia, mierzone masą ciała, indeksem masy ciała (BMI), poziomem albuminy i Skala Prognostyczną Glesgow (Glasgow Prognostic Score –GPS) chemioterapia systemowa jest mniej efektywna, co ma odzwierciedlenie w długości przeżycia (32 mies vs 10 mies).

Różnice w wynikach leczenia systemowego w raku jelita grubego w zależności od stanu odżywienia potwierdza badanie Okada i wsp. [7]. W badaniu tym analizowano wyniki leczenia klasycznymi schematami chemioterapii FOLFOX/FOLFIRI stosowanymi w raku jelita grubego. Oceniając poziom albuminy przed i po chemioterapii analizowano je w kontekście powikłań związanych z leczeniem i długością całkowitego przeżycia. Wykazano, że u chorych gorzej odżywionych częściej obserwowano powikłania i były one cięższe. Co ważniejsze, zaobserwowano znaczącą statystycznie różnicę w przeżyciach na korzyść pacjentów lepiej odżywionych (5-letnie przeżycie wynosiło odpowiednio 26,5 mies vs 11,1 mies., p=0.01). Autorzy podkreślają we wnioskach z badania, że stan odżywienia chorego jest ważnym czynnikiem rokowniczym w aspekcie odpowiedzi na leczenie systemowe i związanych z nim niekorzystnych skutków ubocznych.

Opracowanie: Onkonet.pl