Menu

Nowotwory skóry, rak podstawnokomórkowy i rak kolczystokomórkowy - klasyfikacja i leczenie

T (tumor) - guz pierwotny nowotworu
Txnie można ocenić guza pierwotnego
T0nie stwierdza się guza pierwotnego
Tisrak przedinwazyjny (carcinoma in-situ)
T1guz nie większy niż 2 cm
T2guz większy niż 2 cm i nie większy niż 4 cm
T3guz większy niż 4 cm lub niewielkie naciekanie kości lub naciekanie okołonerwowe lub głęboki naciek nowotworowy*
T4aguz naciekający warstwę korową kości kości/szpik kostny
T4bguz naciekający kościec osiowy tułowia i głowy włącznie z naciekaniem otworów międzykręgowych z przestrzenią nadtwardówkową

* głębokie naciekanie jest definiowane jako naciek poza podskórną tkanke tłuszczową lub > 6 mm


N (lymph nodes) - stan regionalnych węzłów chłonnych
Nxnie można ocenić okolicznych węzłów chłonnych
N0brak przerzutów do regionalnych węzłów chłonnych
N1przerzuty, nie większe niż 3 cm, w jednym regionalnym węźle chłonnym
N2przerzuty, większe niż 3 cm i nie większe niż 6 cm, w jednym regionalnym węźle chłonnym lub przerzuty, żaden nie większy niż 6 cm, do więcej niż jednego regionalnego węzła chłonnego
N3przerzuty większe niż 6 cm w regionalnym węźle chłonnym

M (metastases) - przerzuty odległe
M0nie stwierdza się obecności przerzutów odległych
M1stwierdza się przerzuty odległe*

* Przerzuty do węzłów chłonnych po przeciwnej stronie niż guz pierwotny, o umiejscowieniu innym niż głowa i szyja są przerzutami odległymi


Stopień zaawansowania raka skóry na podstawie klasyfikacji TNM
Stopień 0Tis N0 M0
Stopień IT1 N0 M0
Stopień IIT2 N0 M0
Stopień IIIT3 N0 M0
T1,T2,T3 N1 M0
Stopień IVAT1,T2,T3 N2,N3 M0
T4 każdy N M0
Stopień IVBkażdy T każdy N M1

Podstawowym sposobem leczenia raka skóry jest jego chirurgiczne wycięcie z obowiązkowym badaniem histopatologicznym wyciętej zmiany wraz oceną doszczętności jego wycięcia (ocena histopatologiczna powinna zawierać nie tylko opis guza, ale także ocenę marginesów tkankowych wokół guza). Margines tkanek zdrowych powinien wynosić 2 do 5 mm lub więcej, jeśli mamy do czynienia z rakiem o dynamicznym rozwoju miejscowym.

Obecność przerzutów do regionalnych węzłów chłonnych jest wskazaniem do usunięcia całej regionalnej grupy węzłów chłonnych. W przypadku licznych (więcej niż 3) węzłów zajętych przez przerzuty lub naciekaniu przez przerzut raka skóry torebki węzła chłonnego wskazane jest uzupełnienie zabiegu operacyjnego o napromienianie (radioterapia). W szczególnych przypadkach (osoby starsze z umiejscowionym rakiem skóry w obrębie skóry nosa lub ucha) można zastosować miejscowa chemioterapię (fluorouracyl w maści).

Ze względu na to, że rak kolczystokomórkowy jest nowotworem dobre reagującym na radioterapię (jest to rak promieniowrażliwy), w przypadku szybko postępujących zmian tego typu rozwijających się w obrębe wargi górnej lub przedsionka nosa radioterapia jest leczeniem z wyboru.

Radioterapia jest przeciwwskazana, ze względu na możliwe szkody popromienne, w przypadku raka skóry występującego na skórze nosa, małżowin usznych, powiek, owłosionej skóry głowy, okolicy przedmostkowej i przedkręgosłupowej. Ograniczeniem do jej stosowania jest także naciekanie kości, umiejscowienie w bliźnie po uprzednim napromienianiu oraz infekcje bakteryjne.

Krioterapia (leczenie za pomocą ciekłego azotu – „wymrażanie”) ma zastosowanie w przypadku ewidentnych zmian nienowotworowych. W przypadku podejrzenia raka, czy to podstawnokomórkowego czy kolczystokomórkowego, guz należy wyciąć i zbadać histopatologicznie. Pozwala to na określenie doszczętności leczenia a także umożliwia dalszą kontrolę miejscową i wdrożenie ewentualnego dalszego leczenia (w przypadku przerzutów do regionalnych węzłów chłonnych lub wznowy miejscowej).

W przypadku raka skóry umiejscowionego na twarzy, gdy uzyskanie odpowiedniego marginesu chirurgicznego jest trudne, można zastosować tzw. wycinanie skrawkowe (zabieg sposobem Mohsa). Sposób ten polega na wycięciu raka skóry z minimalnym marginesem, który jest badany śródoperacyjnie. Jeśli jest on nacieczony (tzw. „margines dodatni”) usuwa się następne warstwy boczne, które są badane aż do uzyskania marginesu wolnego od naciekania (tzw. „margines ujemny” lub „margines wolny”).

Częstość wznów miejscowych po tego typu postępowaniu wynosi od 1% (rak podstawnokomórkowy) do 4% (rak kolczystokomórkowy). Leczenie wznowy miejscowej po uprzednim radykalnym wycięciu raka skóry polega na jej chirurgicznym wycięciu (rak podstawnokomórkowy) lub wycięciu i zastosowaniu radioterapii uzupełniającej (rak kolczystokomórkowy).

Rak podstawnokomórkowy jest całkowicie wyleczalny w przypadku podjęcia leczenia chirurgicznego. Praktycznie nie daje przerzutów odległych.

W przypadku raka kolczystokomórkowego wyleczalność mierzona 5-letnim okresem wolnym od choroby wynosi 90%. W przypadku stwierdzenia obecności przerzutów do regionalnych węzłów chłonnych 5-letnie przeżycie wynosi 70%, zaś w przypadku obecnych przerzutów odległych – 30%.


Opracowanie:
dr hab. n. med. Tomasz Jastrzębski, prof. ndzw. GUMed
Klinika Chirurgii Onkologicznej
Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku.



» powrót na początek strony

Obserwuj Onkonet na Facebooku

NU-MED Onkologia

reklama Grupa NU-MED

Grupa NU-MED to wyspecjalizowane placówki, w których diagnozujemy i leczymy pacjentów z chorobami nowotworowymi. Leczenie odbywa się w ramach kontraktu z NFZ. Zobacz więcej informacji.

Onkodiag – medycyna spersonalizowana w onkologii

reklama Onkodiag

Badania oparte na wnikliwej analizie tkanek pochodzących z nowotworu oraz krążących we krwi komórek nowotworowych:

  • Trublood – nieinwazyjna biopsja z analizą pod kątem diagnozy, rokowań i teranostyki
  • Celldx – głęboka analiza genomiczna nowotworu – badanie skuteczności terapii
  • Exacta – pełna analiza nowotworu uwzględniająca genomikę, immunohistochemię, immunocytochemię i chemowrażliwość żywych komórek. Badanie zaprojektuje najbardziej skuteczne leczenie
  • Chemoscale – badanie chemowrażliwości leków cytostatycznych
  • Cancertrack – monitorowanie efektów leczenia na podstawie cell-free DNA