Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w raku nerkowokomórkowym

13.08.2020

W czasopiśmie „Onkologia w Praktyce Klinicznej” (wersja online) zostały opublikowane „Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w raku nerkowokomórkowym”. Dokument ten został przygotowany przez wiodących ekspertów klinicznych: onkologów, urologów, radiologów i radioterapeutów. Są to innowacyjne i bardzo szczegółowe zalecenia Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej, które nakreślają trendy w nowoczesnym leczeniu raka nerki. Nigdy wcześniej nie powstał w Polsce tak kompleksowy dokument w tej materii. Po raz pierwszy również wytyczne kierowane są do dwóch środowisk – onkologów i urologów.

Rak nerki to obecnie trzeci co do częstotliwości występowania nowotwór urologiczny i ósmy spośród najczęściej występujących nowotworów u mężczyzn¹. W Polsce co roku rozpoznaje się go u około 4,5 tys. osób². Przyczyny rozwoju tej choroby wciąż w dużej mierze pozostają nieznane. Eksperci łączą ją najczęściej z otyłością, nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, a także z niektórymi używkami – jak np. paleniem wyrobów tytoniowych. Wśród czynników wywołujących raka nerki wymienia się również predyspozycje genetyczne oraz ekspozycję na niektóre substancje toksyczne, takie jak azbest, benzen i kadm.

Trudna diagnostyka

Jednym z największych problemów w leczeniu raka nerkowokomórkowego pozostaje wciąż zbyt późna diagnostyka. Większość nowotworów nerki jest wykrywanych przypadkowo podczas badania obrazowego RTG lub USG, zaleconego w związku z innym problemem. Dzieje się tak ponieważ choroba ta przez długi czas przebiega bezobjawowo, a jeśli już pojawią się jakieś symptomy, to często są one mylone z innymi dolegliwościami np. zakażeniem dróg moczowych czy bólami mięśniowymi.

Dlatego też w przypadku 25–30 proc. pacjentów rak nerki rozpoznawany jest już w stadium zaawansowanym, kiedy dochodzi do przerzutów³. Natomiast wczesne wykrycie choroby może zwiększyć szansę skutecznego leczenia i uzyskania długotrwałych rezultatów. Wraz z rozwojem nowych opcji terapeutycznych rak nerki może stać się chorobą przewlekłą, pod warunkiem jednak, że jest leczony prawidłowo i nowocześnie.

Opcje terapeutyczne dla pacjentów z rakiem nerkowokomórkowym

Jeszcze do niedawna możliwości leczenia chorych były niewielkie, a średni czas przeżycia nie przekraczał roku. Przełom nastąpił wraz z pojawieniem się leków ukierunkowanych molekularnie, czyli tzw. terapii celowanych, które hamują wzrost komórek nowotworowych i zapobiegają tworzeniu się naczyń krwionośnych dostarczających nowotworowi substancje odżywcze. Obecnie standardem leczenia w zaawansowanym raku nerki są różne rodzaje terapii celowanych lub immunoterapia, czyli forma leczenia, która w walce z nowotworem wspiera układ immunologiczny pacjenta.

Najnowsze rekomendacje w leczeniu raka nerkowokomórkowego

Najnowsze „Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w raku nerkowokomórkowym” kompleksowo opisują wszystkie elementy diagnostyki i leczenia tego nowotworu.

Po raz pierwszy krajowe rekomendacje dotyczące tego nowotworu zostały przygotowane wspólnie z Polskim Towarzystwem Urologicznym i po raz pierwszy są one skierowane do dwóch środowisk – onkologów i urologów – komentuje najnowsze zalecenia ich współautor prof. dr hab. n. med. Piotr Wysocki, onkolog kliniczny, kierownik Katedry i Kliniki Onkologii Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum w Krakowie, kierownik Oddziału Klinicznego Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, prezes Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej. Te zalecenia oznaczają zdecydowany postęp w zakresie krajowych rekomendacji dotyczących leczenia raka nerkowokomórkowego. Powstały analogicznie do zaleceń największych towarzystw naukowych na świecie ‒ amerykańskich i europejskich towarzystw urologicznych i onkologicznych.

W maju 2018 roku na liście leków refundowanych pojawiły się nowe terapie w drugiej linii leczenia raka nerkowokomórkowego: innowacyjny lek z grupy inhibitorów kinazy tyrozynowej najnowszej generacji stosowany jako terapia celowana o szerszym działaniu, ukierunkowanym na przeciwdziałanie określonym mechanizmom oporności na terapie pierwszej linii (kabozantynib) oraz terapia immunoonkologiczna (niwolumab) czyli forma leczenia, która wspiera układ odpornościowy pacjenta w walce z nowotworem. Oba leki znamiennie poprawiają rokowanie chorych, a wyboru leku należy dokonywać rozważnie z uwzględnieniem stanu klinicznego pacjenta i perspektyw terapeutycznych.

W Polsce obie terapie dostępne są tylko w drugiej linii leczenia. Warto podkreślić iż nowe polskie zalecenia rekomendują stosowanie tych terapii także w pierwszej i trzeciej linii leczenia, dla odpowiednich populacji pacjentów np. przy przeciwskazaniach do leczenia immunoterapią czy w zastosowaniu w odpowiednich kombinacjach leczniczych.

„Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w raku nerkowokomórkowym” dostępne są pod adresem: journals.viamedica.pl