Wirusy przeciwko nowotworom - nowe możliwości w leczeniu czerniaka

Wykorzystanie wirusów do walki z chorobą nowotworową jest przedmiotem badań od wielu lat. Odziaływanie wirusów na komórki nowotworowe badano w przypadku czerniaka, raka piersi, nowotworów mózgu i szeregu innych. W 2015 roku amerykański Departament Leków i Żywności (FDA) zatwierdził pierwszy lek - Talimogen laherarepvec (TVEC) - wykorzystujący zmodyfikowane genetycznie wirusy opryszczki (herpes simplex 1) do leczenia nieoperacyjnych postaci czerniaka.

Wirusy wykorzystywane w celu uszkadzania komórek nowotworowych (wirusy onkolityczne – ang. oncolityc viruses) to odpowiednio zmodyfikowane wersje wirusów od lat dobrze znanych badaczom, takich jak wirusy opryszczki czy polio. Dokładny mechanizm działania TVEC nie jest jeszcze znany. Uważa się, że wirus onkolityczny powoduje śmierć komórek, prowadzącą do rozpadu guzów, uwalniając przy tym antygeny pochodzące z nowotworu, które wraz z czynnikiem GM-CSF (ludzki czynnik wzrostu granulocytów) mogą wzmacniać reakcję immunologiczną organizmu.

Obecne badania nad wykorzystaniem wirusów onkolitycznych w onkologii są najbardziej zaawansowane w zakresie leczenia czerniaka (zatwierdzenie TVEC). Podstawą do zatwierdzenia tej formy terapii były wyniki badania klinicznego III fazy, które wykazało znaczną skuteczność tego sposobu leczenia w połączeniu z GM-CSF w stosunku do leczenia samym GM-CSF. Grupa pacjentów poddanych leczeniu z wykorzystaniem zmodyfikowanych wirusów miała znacząco lepszą odpowiedź na leczenie w stosunku do grupy kontrolnej (26.4% vs 5.7%), aczkolwiek wykazano występowanie objawów niepożądanych takich jak zmęczenie, gorączka i dreszcze.

Wykorzystanie wirusów onkolitycznych jest przedmiotem intensywnych badań naukowych i może okazać się prawdziwą rewolucją w immunoterapii nowotworów.