Sukces badań nad nowymi terapiami celowanymi w leczeniu raka jelita grubego

18.05.2021

Pogrupowanie pacjentów w oparciu o profil genetyczny guza pozwoliło badaczom na ukierunkowanie eksperymentalnych terapii tak, aby zmaksymalizować osiągany efekt terapeutyczny. „To ważny kamień milowy w badaniach klinicznych dotyczących leczenia raka jelita grubego” – powiedział dr Tabernero, koordynator projektu badawczego MoTriColor.

Rak jelita grubego jest trzecim najczęstszym rodzajem nowotworu u mężczyzn i drugim najczęstszym u kobiet. Oczekuje się, że do 2030 roku liczba przypadków na świecie wzrośnie o 60 % i przekroczy 2,2 miliona, prowadząc do 1,1 miliona zgonów. Uważa się, że istnieją rozmaite podtypy molekularne tego raka, u których podstaw leżą różne procesy biologiczne. Oznacza to, że zarówno rokowania, jak i najodpowiedniejsze metody leczenia również mogą być różne.

Najczęściej stosowana metoda leczenia, chemioterapia, wiąże się z wieloma negatywnymi skutkami dla zdrowia pacjenta. Zespół projektu MoTriColor, w ramach prac finansowanych przez UE, opracował skuteczniejszą, ukierunkowaną terapię.

W ramach diagnostycznych badań molekularnych na materiałach pochodzących z rutynowych biopsji guza naukowcy zidentyfikowali różne profile ekspresji genów, z którymi powiązane są fenotypy o określonym rokowaniu i odpowiedzi na leki. Na podstawie tych informacji można dopasować sposób leczenia do charakterystyki choroby nowotworowej pacjenta.

„Naszym nadrzędnym celem było opracowanie nowych celowanych metod leczenia, skierowanych przeciw nowotworom o konkretnych właściwościach molekularnych, które mogą być bezpieczniejsze i skuteczniejsze niż terapie dostępne obecnie”, wyjaśnia Josep Tabernero, dyrektor Instytutu Onkologii Vall d’Hebron i ordynator Oddziału Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego w Barcelonie.

Głównym celem projektu MoTriColor była ocena bezpieczeństwa i tolerancji terapii eksperymentalnych, a także sprawdzenie ich skuteczności klinicznej – mierzonej w oparciu o ograniczenie rozwoju i rozprzestrzeniania się nowotworu oraz przeżywalność pacjentów. W ramach projektu zbadano także oporność na leczenie oraz monitorowano krążące DNA nowotworu (ang. circulating tumour DNA, ctDNA) w układzie krwionośnym chorych.

Co istotne, pacjentów najpierw poddano stratyfikacji w oparciu o profil ekspresji genów guza, a następnie przypisano do badania klinicznego, w którym stosowano najlepiej dopasowaną terapię.

W rezultacie Tabernero i jego zespół z powodzeniem zweryfikowali zastosowanie nowatorskiej metody leczenia z użyciem kombinacji atezolizumabu – immunoterapeutyku – oraz bewacyzumabu – środka antyangiogenicznego (hamującego tworzenie naczyń krwionośnych w tkance nowotworowej). Dane kliniczne i molekularne zgromadzone podczas badań umożliwią zespołowi badawczemu wskazanie pacjentów, u których odpowiedź na tę metodę leczenia powinna być najlepsza.
Ponadto badacze przygotowali bazę danych opisującą profile ekspresji genów u chorych z rakiem jelita grubego. „Zidentyfikowaliśmy mutacje powiązane z nowotworem, które będzie można wykorzystać w czasie terapii do monitorowania guza korzystając z płynnej biopsji śledzącej poziom ctDNA”, dodaje Tabernero.