Leczenie żywieniowe jako czynnik wspomagający zasadniczy proces leczenia

Leczenie żywieniowe jest metodą wspomagania leczenia stosowaną m.in. chorobach nowotworowych. Celem leczenia żywieniowego jest dostarczenie organizmowi składników odżywczych jeśli chory nie jest w stanie przyjąć ich, spożywając tradycyjne posiłki.

Odpowiednio wcześnie wprowadzone leczenie żywieniowe, nie tylko znacznie poprawia samopoczucie pacjenta, ale także wspomaga leczenie i dodaje sił do walki z chorobą.

Istnieją dwa główne sposoby leczenia żywieniowego:
- żywienie dojelitowe przez przewód pokarmowy,
- żywienie pozajelitowe, czyli dożylne.
Żywienie drogą przewodu pokarmowego jest bardziej fizjologiczną i bezpieczniejszą formą żywienia niż żywienie pozajelitowe i powinno być stosowane zawsze wtedy, gdy jest to możliwe. Leczenie żywieniowe drogą przewodu pokarmowego odbywa się na dwa sposoby:
- pokarm jest podawany w formie doustnych preparatów odżywczych,
- preparaty odżywcze podaje się przez zgłębnik (sondę) założony do przewodu pokarmowego.

Żywienie drogą doustną jest najprostszym i najmniej inwazyjnym sposobem zapewnienia choremu dodatkowej ilości składników odżywczych koniecznych podczas choroby i rekonwalescencji. Gdy domowe posiłki nie wystarczają, powinno się zastosować preparaty odżywcze typu Nutridrink, które pacjent może pić np. pomiędzy posiłkami. Dawkowanie tych produktów zależy od:
- masy ciała pacjenta,
- wieku,
- płci,
- ilości spożywanych tradycyjnych pokarmów,
- potrzeb żywieniowych wynikających z przebiegu i leczenia choroby nowotworowej.
Spadek masy ciała powinien być zawsze znakiem ostrzegawczym dla rodziny pacjenta. W wielu szpitalach dopiero po sygnale od najbliższych, że chory traci na wadze, wdrażane jest leczenie żywieniowe. Dlatego tak ważne jest kontrolowanie wagi pacjenta i informowanie o jej spadkach lekarza prowadzącego. Pacjenci, którym zalecono leczenie żywieniowe drogą doustną, mają szeroki wybór zarówno smaków, jak i rodzajów odpowiednio zbilansowanych preparatów odżywczych, które są dostępne w aptekach bez recepty. Zaletą tego typu produktów jest ich wysoka wartość odżywcza przy niewielkiej objętości. Jest to ważne zwłaszcza dla osób, które mają problemy z jedzeniem czy połykaniem, ponieważ w małej dawce otrzymują wszystkie potrzebne składniki odżywcze. Preparaty te zawierają odpowiednio dopasowaną do potrzeb pacjenta ilość makroskładników (białek, tłuszczów i węglowodanów) oraz mikroskładników (witamin i pierwiastków śladowych).

Opracowanie:
dr hab. n. med. Tomasz Jastrzębski, prof. ndzw. GUMed
Klinika Chirurgii Onkologicznej
Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku